زنبور عسل ملکه حشره‌ای شگفت‌انگیز و حیاتی در کندو است. او تنها زنبور ماده بارور در کندو است و وظایف مهمی مانند تخم‌گذاری، حفظ جمعیت کندو و تولید زنبورهای کارگر و نر را بر عهده دارد. ملکه از نظر اندازه و ظاهر با سایر زنبورها تفاوت دارد و عمر طولانی‌تری (حدود 5 سال) دارد. دلیل عمر طولانی ملکه خوردن ژل رویال است. با ما تا آخر مقاله همراه شوید تا ببینیم ملکه زنبور عسل چطور انتخاب می‌شود.
نقش ملکه زنبور عسل
نقش ملکه در کندو بی‌بدیل است. بدون او، کندو قادر به ادامه حیات نخواهد بود. تخم‌گذاری ملکه، جمعیت کندو را حفظ می‌کند و زنبورهای کارگر و نر را به وجود می‌آورد. زنبورهای کارگر وظایف مختلفی مانند جمع‌آوری شهد و گرده، مراقبت از لاروها و نظافت کندو را انجام می‌دهند. زنبورهای نر نیز وظیفه جفتگیری با ملکه را بر عهده دارند.
انتخاب ملکه جدید زمانی ضروری می‌شود که ملکه فعلی به دلیل پیری، بیماری یا هر دلیل دیگری از بین برود. در این شرایط، بقای کندو به انتخاب ملکه جدیدی توسط زنبورهای کارگر بستگی دارد.
مراحل انتخاب ملکه زنبور عسل
انتخاب ملکه زنبور عسل به صورت تصادفی نیست و شامل مراحلی حساب شده است. در ادامه این مراحل آورده شده است.
مرحله اول
آغاز فرایند انتخاب ملکه با تشخیص عدم وجود تخم‌های بارور در کندو توسط زنبورهای کارگر آغاز می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ملکه فعلی پیر یا بیمار شده باشد و یا به دلیل دیگری قادر به تخم‌گذاری نباشد.
مرحله دوم
پرورش لاروهای ملکه اولین قدم برای انتخاب ملکه جدید است. زنبورهای کارگر لاروهای زنبورهای کارگر جوان که کمتر از 3 روز سن دارند را انتخاب می‌کنند و آنها را در سلول‌های مخصوصی به نام سلول‌های ملکه قرار می‌دهند.
مرحله سوم
تغذیه لاروها با ژل رویال نقشی اساسی در تبدیل لارو به ملکه دارد. ژل رویال یک ماده مغذی و مقوی است که توسط زنبورهای کارگر جوان تولید می‌شود. لاروهایی که با ژل رویال تغذیه می‌شوند، به ملکه تبدیل می‌شوند، در حالی که لاروهایی که با غذای معمولی زنبورها تغذیه می‌شوند، به زنبورهای کارگر تبدیل می‌شوند.
مرحله چهارم
رقابت بین لاروها برای تبدیل شدن به ملکه وجود دارد. لاروهایی که از ژل رویال تغذیه می‌شوند، به سرعت رشد می‌کنند و با یکدیگر برای تبدیل شدن به ملکه رقابت می‌کنند. در نهایت، قوی‌ترین لارو که از نظر ژنتیکی نیز برتری دارد، به ملکه جدید تبدیل خواهد شد.
مرحله پنجم
ملکه جدید پس از بیرون آمدن از سلول، رقیبان خود را که هنوز در سلول‌های ملکه هستند، می‌کشد. این کار برای جلوگیری از وجود چندین ملکه در کندو انجام می‌شود، زیرا وجود چندین ملکه باعث ایجاد درگیری و نابسامانی در کندو خواهد شد.
مرحله ششم
ملکه جدید پس از نابودی رقیبان، با زنبورهای نر جفتگیری می‌کند و تخم‌گذاری را آغاز می‌کند. جفتگیری ملکه با چندین زنبور نر، تنوع ژنتیکی را در کندو افزایش می‌دهد و به بقای کندو کمک می‌کند. تخم‌گذاری ملکه، جمعیت کندو را حفظ می‌کند و زنبورهای کارگر و نر جدید را به وجود می‌آورد.
چرخه زندگی ملکه زنبور عسل
چرخه زندگی ملکه به طور خلاصه شامل مراحل تخم، لارو، شفیره و ملکه بالغ می‌شود. ملکه بالغ پس از جفتگیری با زنبورهای نر، تخم‌گذاری را آغاز می‌کند و تا پایان عمر خود به این کار ادامه می‌دهد.
عوامل مختلفی بر طول عمر ملکه مانند ژنتیک، تغذیه و شرایط محیطی تاثیر می‌گذارند. به طور کلی، ملکه‌های زنبور عسل بین 3 تا 5 سال عمر می‌کنند.
عوامل موثر در انتخاب ملکه
انتخاب ملکه جدید فرآیندی پیچیده و حیاتی برای بقای کندو است. زنبورهای کارگر با دقت و ظرافت این کار را انجام می‌دهند تا ملکه‌ای سالم و قوی را برای رهبری کندو انتخاب کنند.
ژنتیک و صفات موروثی
ژنتیک لاروها نقش مهمی در انتخاب ملکه دارد. لاروهایی که از نظر ژنتیکی برتر هستند، شانس بیشتری برای تبدیل شدن به ملکه دارند. این صفات موروثی شامل موارد زیر می‌شوند.
- توانایی تخم‌گذاری: ملکه باید بتواند تعداد زیادی تخم بگذارد تا جمعیت کندو را حفظ کند.
- سلامتی: ملکه باید سالم باشد تا بتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد.
- طول عمر: ملکه باید عمر طولانی داشته باشد تا بتواند برای چندین سال کندو را رهبری کند.
- رفتار: ملکه باید رفتار مناسب و سازگار با زنبورهای کارگر داشته باشد.
کیفیت ژل رویال
کیفیت ژل رویال نیز در انتخاب ملکه موثر است. ژل رویال یک ماده مغذی و مقوی است که توسط زنبورهای کارگر جوان تولید می‌شود. لاروهایی که با ژل رویال با کیفیت تغذیه می‌شوند، شانس بیشتری برای تبدیل شدن به ملکه دارند.
اندازه سلول ملکه
اندازه سلول ملکه نیز در انتخاب ملکه موثر است. سلول‌های ملکه بزرگ‌تر از سلول‌های زنبورهای کارگر هستند. لاروهایی که در سلول‌های ملکه بزرگ‌تر رشد می‌کنند، فضای بیشتری برای رشد دارند و شانس بیشتری برای تبدیل شدن به ملکه دارند.
رفتار زنبورهای کارگر
رفتار زنبورهای کارگر نیز در انتخاب ملکه موثر است. زنبورهای کارگر لاروهایی را که از نظر ژنتیکی برتر هستند و با ژل رویال با کیفیت تغذیه می‌شوند، بیشتر مورد توجه قرار می‌دهند.
شرایط محیطی
شرایط محیطی مانند دمای کندو، میزان رطوبت و وجود یا عدم وجود آفت‌ها و بیماری‌ها می‌توانند در انتخاب ملکه موثر باشند.
دمای کندو
دمای مناسب برای رشد لاروها و تبدیل شدن آنها به ملکه بین 34 تا 36 درجه سانتی‌گراد است. اگر دمای کندو خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، لاروها به درستی رشد نخواهند کرد و شانس آنها برای تبدیل شدن به ملکه کاهش می‌یابد.
میزان رطوبت
رطوبت مناسب برای رشد لاروها و تبدیل شدن آنها به ملکه بین 60 تا 70 درصد است. اگر رطوبت کندو خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، لاروها به درستی رشد نخواهند کرد و شانس آنها برای تبدیل شدن به ملکه کاهش می‌یابد.
وجود یا عدم وجود آفت‌ها و بیماری‌ها
وجود آفت‌ها و بیماری‌ها می‌تواند به سلامت لاروها آسیب برساند و شانس آنها برای تبدیل شدن به ملکه را کاهش دهد.
نحوه جفتگیری ملکه زنبور عسل
جفتگیری ملکه زنبور عسل نیز شامل مراحلی است که در ادامه تشریح می‌گردد.
پرواز جفتگیری ملکه
ملکه جوان چند روز پس از بلوغ، برای جفتگیری با زنبورهای نر از کندو خارج می‌شود. این پرواز را پرواز جفتگیری یا پرواز عروسی می‌نامند.
در طول پرواز جفتگیری، ملکه با چندین زنبور نر جفتگیری می‌کند. این کار برای افزایش تنوع ژنتیکی اسپرم و افزایش شانس باروری تخم‌ها انجام می‌شود.
جفتگیری با چندین زنبور نر
ملکه با چندین زنبور نر جفتگیری می‌کند تا اسپرم کافی برای باروری تخم‌های خود را ذخیره کند. اسپرم زنبورهای نر در کیسه اسپرماتیک ملکه ذخیره می‌شود.
ملکه می‌تواند از اسپرم ذخیره شده در کیسه اسپرماتیک خود برای باروری تخم‌ها تا چندین سال استفاده کند.
ذخیره اسپرم برای باروری تخم‌ها
ملکه پس از جفتگیری، اسپرم زنبورهای نر را در کیسه اسپرماتیک خود ذخیره می‌کند. این کیسه در بدن ملکه قرار دارد و اسپرم را تا زمانی که ملکه نیاز به باروری تخم‌ها داشته باشد، سالم نگه می‌دارد.
ملکه می‌تواند اسپرم را به طور انتخابی برای باروری تخم‌ها استفاده کند. تخم‌های بارور شده توسط اسپرم زنبور نر به زنبور عسل ماده (ملکه یا زنبور کارگر) تبدیل می‌شوند و تخم‌های بارور نشده به زنبور عسل نر تبدیل می‌شوند.
جفتگیری ملکه فرآیندی مهم برای بقای کندو است. جفتگیری موفق ملکه تضمین می‌کند که کندو ملکه جدیدی برای رهبری کندو و ادامه تولید مثل خواهد داشت.
وظایف ملکه پس از انتخاب
ملکه زنبور عسل دارای وظایف حیاتی در کندو می‌باشد. از جمله مهمترین این وظایف تخم‌گذاری و تولید فومون می‌باشد. در ادامه برخی از این وظایف تشریح می‌گردند.
تخم‌گذاری
مهمترین وظیفه ملکه زنبور عسل، تخم‌گذاری است. او روزانه تا 2000 تخم می‌گذارد که این تعداد در فصل بهار به 3000 تخم در روز نیز می‌رسد. ملکه می‌تواند جنسیت تخم‌ها را تعیین کند. تخم‌های بارور شده به زنبورهای ماده (کارگر یا ملکه) تبدیل می‌شوند و تخم‌های بدون بارور به زنبورهای نر تبدیل می‌شوند.
تولید فرمون
ملکه زنبور عسل، فرمون‌های مختلفی را تولید و ترشح می‌کند که برای نظم و انسجام کلنی ضروری هستند. این فرمون‌ها وظایف مختلفی دارند، از جمله:
جذب زنبورهای کارگر
ملکه با ترشح فرمون، زنبورهای کارگر را به سمت خود جذب می‌کند و آنها را از وجود خود آگاه می‌کند.
تقسیم وظایف
فرمون‌های ملکه، وظایف مختلفی را در بین زنبورهای کارگر تقسیم می‌کند. به عنوان مثال، برخی از زنبوران کارگر وظیفه تغذیه ملکه را بر عهده می‌گیرند، برخی دیگر وظیفه تمیز کردن کندو را دارند و تعدادی دیگر به جمع‌آوری شهد و گرده می‌پردازند.
جلوگیری از تخم‌گذاری زنبورهای کارگر
فرمون ملکه، زنبورهای کارگر را از تخم‌گذاری باز می‌دارد. در صورتی که ملکه از بین برود، زنبورهای کارگر شروع به تخم‌گذاری می‌کنند، اما تخم‌های آنها بدون بارور بوده و به زنبورهای نر تبدیل می‌شوند.
جفتگیری
ملکه زنبور عسل تنها یک بار در طول عمر خود جفتگیری می‌کند. او در پرواز جفتگیری، با چندین زنبور نر جفتگیری می‌کند و اسپرم آنها را در بدن خود ذخیره می‌کند. این اسپرم برای بارور کردن تخم‌های ملکه در طول عمر او استفاده می‌شود.
حفظ نظم و انسجام کلنی
ملکه زنبور عسل با تولید فرمون و همچنین حضور فیزیکی خود، نظم و انسجام کلنی را حفظ می‌کند. زنبورهای کارگر به ملکه احترام می‌گذارند و از او مراقبت می‌کنند.
تحریک زنبوران کارگر
ملکه زنبور عسل با ترشح فرمون، زنبوران کارگر را به انجام وظایف خود تحریک می‌کند. زنبوران کارگر در حضور ملکه، با انگیزه و فعال‌تر هستند.
با توجه به مطالب بالا متوجه شدیم که ملکه زنبور عسل چه طور انتخاب می‌شود. تغزیه با ژل رویال یکی از مهمترین دلیل‌ها برای تبدیل شدن به ملکه است. پس شما هم برای این که عمری طولانی با قوای جسمانی بالا داشته باشید مانند ملکه زنبورها از ژل رویال استفاده کنید. اگر در مورد این مطلب نظر و یا سوالی داشتید با ما در میان بگذارید.
برای آشنایی بیشتر با ژل رویال و خواص آن مقالات زیر را مطالعه کنید.
منابع
https://www.geesbees.ca/post/the-queen-bee
https://wonderopolis.org/wonder/how-do-bees-choose-the-next-queen
